Dokumentarni film „intenzivnog materijalizma“ inspiriran pismom Friedricha Engelsa i svjedočanstvom dvojice militantnih marksističkih pisaca koje je 1974. godine zarobio Nasserov režim. Straub & Huillet snimili su Prerano/Prekasno u Francuskoj i Egiptu tijekom tjeskobnih i neizvjesnih mjeseci 1980. godine koji su uslijedili nakon pregovora u Camp Davidu i kulminirali atentatom na Anwara Sadata naredne godine. Povijest borbe egipatskih seljaka i oslobođenja od zapadnih kolonizatora jukstaponirani su klasnim tenzijama u Francuskoj nedugo prije izbijanja Revolucije 1789. godine. Citirajući pritom Engelsove tekstove, ali i prvi snimljeni film braće Lumière Radnici napuštaju tvornicu Lumière iz 1895. godine. Film je iznimno utjecao na novu generaciju dokumentarnih i eksperimentalnih filmaša poput Haruna Farockija (njegov Radnici napuštaju tvornicu), Johna Gianvita, Angele Ricci Lucchi i Yervanta Gianikiana. Prerano/Prekasno esejistička je refleksija na nepostojane, ali urgentne uvjete revolucije koja obrće uobičajenu vezu između krajolika i teksta u filmovima dvojca Straub & Huillet – „krajolik postaje središnji tekst filma, dok verbalni tekst postaje filmski krajolik“ (Jonathan Rosenbaum). Karakteristično spori kadrovi prate smjer vjetra i pokušavaju (doslovno) uhvatiti vjetar u leđima minulih revolucija.
(Dina Pokrajac)
